Vendedór tabaku tenke kumpri lei kontrolu tabaku iha TL

Autoridade Inspeksaun No Fiskalizasaun ba Atividade Ekonómia no ALimentar (AIFAESA), realiza semináriu hodi sosializa informasaun ba públiku kona bá impaktu husi konsumu tabaco iha Timor-Leste.
Tuir Ministru interinu MCIA, Fidelis Manuel Magalhaes, konsumu tabaku barak, sei afeita ba dezenvolvimentu ekonómia rai laran iha futuru. Tanba ne’e, Fidelis husu ba vendedor Tabaku sira atu kumpri lei númeru 14/2016, ne’ebé ko’alia kona bá kontrolu tabaku iha Timor-Leste.
“Ha’u haksolok tebes ho inisiativa husi AIFAESA ne’ebé realiza semináriu ida ne’e, no ba oin Governu sei esforsu envolve entidades hotu hodi kontrola tabaku ne’ebé tama mai Timor, no iha passu ida sei hari’i konsellu nasionál ida, hodi kontrola tabaku asuntu ne’e. Foin lalais ha’u hato’o ona ba kolega membru Governu sira no sei iha tan diskusaun ba oin”, hatete Fidelis Manuel Magalhaes, bainhira partisipa iha semináriu ne’ebé realiza husi AIFAESA iha salaun Ministériu Solidariedade Sosial, Kaikoli, Díli, Tersa (17/12/2019).
Nia haktuir, fuma tabaku fó ameasa sériu, la’os de’it ba saúde, maibé fó impaktu mós ba iha kontextu ekonómia, tanba fatór importante ba ekonómia oin rua, ida fatór reprodusaun hanesan rai, teknolojia no ida mak kapital humanu, tamba ne’e rekursu humanu mak moras no la produtivu, sei fó impaktu negativu ba dezenvolvimentu ekonómia rai laran iha futuru.
Diretur Opersaun AIFAESA, Gabriel Da Costa, hatutan, to’o agora AIFAESA seidauk iha estatistika ida kona ba Timor-oan na’in hira mak konsumu tabaku, tamba ne’e AIFAESA halo sosializasaun informasaun makas liu husi semináriu, hodi envolve entidades hotu, hahú husi sosiedade sivíl, Xefe Suku no estudante, hahú husi primária to’o universidade, hodi fahe informasaun kona bá impaktu husi fuma tabaku.
“Ami ba halo inspeksaun ba tabaku iha loja no kiosk sira, bainhira hetan ema fa’an tabaku illegal ne’ebé lori tama la liu husi alfandega, ne’e AIFAESA prende, ne’e mós konsidera aktu krime, ne’e sei prosesu ba iha Ministériu Públiku hodi haree bainhira kontra Lei, sei haruka fali ba Tribunal hodi fó multa tanba, ami lakohi sai batar ba operador ekonómia, maibé ami hakarak sai parseiru ba dezenvolvimentu ekonómia”, afirma Gabriel Da Costa.
Gabriel akresenta, Durante ne’e AIFAESA fó ona proposta ba Ministru Kordenadór ba assuntu ekonómia, hodi aumenta taxa importasaun tabaku mai Timor-Leste, no fó diploma hodi regula bebidas alkolikas.
Alende ne’e tuir dadus ne’ebé mak, AIFAESA rekolla durante ne’e iha loja 36 mak sei fa’an tabaku illegal, loja 114 la husu karta identifikasaun, loja 14 fa’an tabaku ba labarik minoridade no iha kiosk 154 fa’an tabaku ba labarik minor idade, kiosk 134 fa’an tabaku illegal no kiosk 410 fa’an tabaku rahun kada unidade.GMN
Add to Comments Here!!!!