Kazu internet ilegál, PN prefere aplika uluk multa

Prezidente komisaun E (trata asuntu infra-estrutura), Abel Pires, haktuir, estrutura hosi Telemor hasoru Parlamentu Nasionál (PN) liu hosi komisaun E, hato’o preokupasaun balun liga ho kazu internet ilegál, nune’e PN prefere aplika uluk pena multa, antes tama ba prosesu seluk, nune’e kontribui mós reseita ba Estadu.

Nune’e wainhira setór telekomunikasaun ne’e kuandu sei eziste, entaun halibur reseita hafoin aplika multa para selu saída mak durante ne’e la selu.

“Ha’u defende mak ida pena administrativa ne’e, ha’u ko’alia fila-fila, tanba ida ne’e la’ós krime kilat, krime oho ema ka droga ruma mós la’e, ida ne’e kona-bá internet. Internet ne’e ita hatene setór telekomunikasaun ne’ebé boot teb-tebes, iha potensiál tebes atu hasa’e reseita ba Timor-Leste, ne’e reseita ida sustentável ne’e, la’ós hanesan reseita mina nian ne’ebé loron ida sei hotu. No ohin Diretór Jerál Telemor nian ho nia ekipa mai hasoru ami, sira hato’o sira nia situasaun ne’ebé CEO Telemor enfrenta, ita hotu hatene agora dau-daun CEO Telemor iha hela prosesu investigasaun, nia tama hela prizaun preventiva. Tanba ne’e  mak sira hakarak hato’o situasaun ne’e mai iha PN, ita hotu hatene katak Telemor fó servisu ba Timor-oan besik 300, tinan-tinan sira selu saláriu de’it kuaze USD tokon 3, maibé valor kompaña ne’e kuaze juta 100 investimentu tomak iha Timor”, Deputadu bankada PLP ne’e hafoin hasoru malu ho estrutura Telemor nian iha PN, Sesta (15/01/2021).

Abel Pires dehan, Telemor nia rede kobertura iha teritóriu Timor laran tomak kuaze pursentu 100, tanba área rurál ne’e Telemor de’it mak iha, Timor Telecom ho Telkomcel la to’o iha ne’ebá.

“Telemor nia prezensa iha Timor ne’e boot teb-tebes, investimentu mós boot, to’o agora ne’e sira selu taxa barak. Sira lamenta kona-bá kazu ne’ebé akontese ba sira-nia CEO, ami mós bele komprende ba ida ne’e. Maibé primeiru ha’u mós esplika ba sira kona-bá prosesu legál iha Timor ne’e ema ida labele interven, tanba la’o ona”, tenik Prezidente komisaun E PN ne’e.

Relasiona kazu fornesimentu internet ilegál ne’e PN husu ba parte Telemor atu kontinua kumpre lei ne’ebé Timor-Leste, tanba prosesu legál la’o, laiha órgaun ida bele interven.

Maske nune’e nia dehan, ba kestaun refere presiza tetu no haree di-diak, tanba iha kontestu Timor-Leste nia prosesu adezaun ba ASEAN Vietnam fó apoiu másimu ba Timor-Leste.

“Ita mós presiza tetu, tanba Telemor ne’e kompañia Estatal Vietnam nian, alénde sira apoiu Timor-Leste nia pedidu ba ASEAN, ita mós importa foos lubuk ida dezde uluk to’o agora”, haktuir deputadu ne’e.

Kazu fornesimentu internet ilegál ne’e, liu hosi desizaun Primeiru Interogatóriu (PI) iha fulan Novembru, tinan 2020, Tribunál Distritál Díli (TDD) aplika ona medida koasaun prizaun preventiva ba arguidu ho inisial TVB, ne’ebé deskonfia iha relasaun servisu hodi fasilita internet ilegál hosi satelite Indonézia nian, ho kapasidade 600 Mega Bite, hodi fornese ba instituisaun Governu sira, inklui Komando Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL). say