Brigadeiru Jeneral, Domingos Raul ‘Falur Rate Laek’, Segunda (1/10/18), ofisialmente simu ona pose nu’udar Vise Xefi Estadu Maior Falintil Forsa Defeza Timor Leste (F-FDTL), husi Prezidenti Repúblika (PR), Francisco Guterres ‘Lu Olo’, hodi troka Filomeno Paixão ne’ebé asumi ona kargu nu’udar Ministru Defeza no Seguransa.
“Brigadeiru Falur Rate Laek ne’ebé uluk hanesan asuwain funu na’in Falintil nian, iha luta libertasaun nasional mak ofisial ida ho kareira ne’ebé furak tebes hodi servi Forsa Armada no nasaun, alende ne’e nia ema ida kualidade profisional a’as tebes hodi halao knaar komando no Estadu Maior nian, no matenek bo’ot kona-ba realidade Falintil F-DTL, liu-liu diresaun no akompañamentu ba kuartel jeneral nia lalaok, ida ne’e atu dehan katak kompetensia atu kaer kna’ar a’as ne’ebé mak fo fiar ba-nia, tamba ne’e mak ha’u hakarak hato’o ha’u-nia votu parabens no susesu hodi hala’o ninia misaun”,dehan PR Fransisco Guterres ‘Lu Olo’, liu husi nia diskursu iha Palásiu Prezidensial Nicolau Lobato Bairo Pite Díli.
PR Lu Olo realsa, hala’o nia misaun, forsa Armada tenki esforsa-an hodi halo kontensaun ba despeza, no uza didi’ak rekursu ne’ebé mak iha.
“Atu hala’o ida ne’e, sira tenki define hikas prioridade sira ne’ebé liga ba afetasaun rekursu, estrutura, maske ho difikuldade oi-oin, ne’ebé militar sira komprende. Nu’udar Xefi Estadu no Komandante Supremu Forsa Armada sira nian , ha’u sempre haka’as-an tane a’as Forsa Armada sira nia naran kmanek no dignifikasaun, tamba konsidera nu’udar importante tebes hodi hametin koezaun no unidade Estadu nian no haforsa identidade Timor-oan”,hatutan PR Lu Olo.
Iha Fatin hanesan Xefi Estadu Maior F-FDTL, Major Jeneral Lere Anan Timur, akresenta, Prezidenti Repúblika fo pose ba Brigadeiru Jeneral Falur Rate Laek ba assume fali kargu nu’udar Vise Xefi Estadu Maior F-FDTL la’os kualker elementu, maibe elementu ida ne’ebé nu’udar sidadaun Timor ne’ebé espesial, hatudu nia hahalok, servisu, badinas, no nia barani durante tinan 20 resin.
“Ami na’in rua la’os foin mak servisu hamutuk, maibe ami servisu hamutuk kleur ona, ami na’in rua sei iha problema mos ami sei rezolve, se nia sala ha’u krítika nia ba los, no nia la lori ba lia, no nia sei ajuda ha’u apoia ha’u iha tinan ida nia laran, hodi hala’o kna’ar servi povu Timor Leste”, salienta Lere.
Hafoin simu pose ba Vise Xefi Estadu Maior Jeneral F-FDTL, Falur Rate Laek, hatete, nia senti normal ba iha pose ne’ebé nia simu, maibe atu tuir kultura iha sentimentu haksolok no triste oituan.
“Xefi Estadu Maior ne’e ema ida ne’ebé hola parte iha instituisaun ida, no iha vizaun instituisaun defini ona iha konstituisaun no iha Lei Defeza Nasional Seguransa Nasional, to’o iha estatutu sira, ho hakarak forsa ida ne’ebé sai kredível, kapas, operasional no disponivel para bele hala’o misaun iha kualker momentu”,subliña Falur.
Falur Rate Laek antes ne’e asumi kargu nu’udar Xefi Estadu Maior forsa armada. Falur Rate Laek mós nu’udar membru eis Falintil ne’ebé fó nia kontribuisaun durante funu luta ba libertasaun nasional.
Falur rate laek moris iha Loihuno, Munisípiu Viqueque, iha loron 9, fulan jullu, tinan 1955, oan ba dala ha’at husi maun alin na’in 12.
Falur hahú involve-an iha rezisténsia iha tinan 1975 wainhira nia sei iha idade rua nulu organiza populasaun iha baze-Ossu hodi luta ba ukun rasik-an.Oly.