Jurista Avelino Coelho, hatete, nai ulun sira atu halo prorogasaun ka estende tan Estadu Emerjénsia (EE), importante liu mak labele prejudika povu nia moris no direitu fundamental sira ne’ebé konsagra ona.
Nia dhan, loron 26 to’o loron 27 ba oin sei la iha loron termina Estadu Emerjénsia, tanba Prezidente Repúblika haruka ona pedidu estensaun ba Estadu Emerjénsia ba Parlamentu Nasional (PN) tanba ne’e loron 26 ba oin hanesan loron Estadu Emerjénsia hodi hein desizaun husi Parlamentu Nasional.
“Presiza haree katak, Estadu Emerjénsia mos tenke haree mos impaktu ba díreitu fundamentais liberdade sidadaun sira nian, liu liu ezemplu iha área produsaun presiza mos akompaña durante 30 días ne’e situasaun ekonomia, uma kain ida-idak iha Timor laran ne’e halonusa? Tanba ne’e presiza argumentasaun ne’ebé forte husi Governu. Iha artigu 25 ita-nia konstituisaun mak koalia kona-ba Estadu de sítiu ou Estadu Emerjénsia, bainhira iha 28 de Marsu ne’e, Prezidente Repúblika dekreta ba 30 días, quer dizer remata iha 26 de Abril. Agora konstituisaun artigu 25, númeru 4 loke hela dalan katak bele estende ba 30 días tan tuir konstuitisaun, desde que iha fundamentu ne’ebé governu hato’o, tuir ne’ebé mak ita rona, Prezidente Repúblika solisitasaun mai fali iha Parlamentu atu halo estensaun ba Estadu Emerjénsia, ne’e legal konstituisaun fó dalan haree kalamidade públika”,dehan Avelino Coelho iha nia knaar fatin Balide Díli, Domingu (26/04/2020).
Nia súblina, tanba Prezidente Repúblika husu ona ba Parlamentu Nasional, la presiza halo ona anunsiu katak, Estadu Emerjénsia remata ona, tanba husu ona prorogasaun, agora Parlamentu mak tenke halo solisitasaun, kona-ba extende ka la estende, ne’e kompetensia Parlamentu Nasional nian atu haree to’ok esplikasaun, fundamentasaun ne’ebé mak governu aban (ohin) karik aprezenta.
Júrista ne’e fundamenta, tempu ne’ebé badak tebes, maibe pelo facto iha interpretasaun oin 2, ida Prezidente Repúblika husu ona ba Parlamentu atu proroga, quer dizer iha ona Estadu ida ne’ebé atu halo debate, atu proroga ka la proroga?
“Entendimentu ida entre orsida kalan to’o aban quer dizer ne’e loron ida, entaun sidadaun hanoin ami bele livre no ami bele la’o, ida ne’e tempu ne’ebé mak badak, entendimentu husi aspetu legais, kuandu husu ona extensaun ne’e quer dizer nia prevalese, katak iha hela períodu badak Estadu Emerjénsia, katak prevalese hela ita-nia direitu no liberdade sei limitadu hela, tanba tama hela iha prosesu ida solisitasaun formalmente pedidu extende Estadu Emerjénsia”,tenik Avelino.Oly