Australia ajusta hela sira-nia lei 25 ba ratifika tratadu FM ■ La satisfeitu ho deklarasaun FRETILIN, Xanana walk out

Reprezentante espesial Governu ba asuntu petróleu, Kay Rala Xanana Gusmão, informa, oras ne’e dadauk Parlamentu Nasional Australia mos diskuti maka’as los hodi ajusta hela sira-nia lei hamutuk 25 resin ba objetivu ratikasaun tratadu fronteira marítima. Tanba ne’e Timor-Leste mos diskuti hodi aprova tiha atu nune’e Timor-Leste labele lakon osan millaun USD 5 kada fulan husi esplorasaun mina rai iha tasi Timor.

“Parlamentu Australia mos diskuti hela hodi ajusta sira-nia lei ba ratifika tratadu ne’e, entaun ita mos diskuti hodi aprova tiha. Urjensia ne’e laos buat ida ami mai obriga ita boot sira aprova lalais, lae. Se ita la aprova ita lakon 5 milloens ful-fulan. Bele 2023 mak ita aprova mos laiha buat ida, mas ita lakon, hau atu koalia ne’e tanba deit buat ida ne’e, urjensia ne’e tanba buat sira ne’e. Ita nian presiza halo ajustamentu”,dehan Xanana Gusmão ba plenária Kinta (18/7/19) iha Parlamentu Nasional, bainhira debate pakote lejislasaun haat ba ratifikasaun tratadu fronteira marítima, hodi hatán ba preokupasaun deputadu FRETILIN, Aniceto Guterres nian kona ba lejislasaun sira neébé aprezenta husi Governu sempre ho karakter urjensia.

“Urjente ne’e dehan katak, iha 30 de Agostu ita bele halo buat ruma. Laos urjensia ne’e obriga ita boot sira. Karik ita boot sira parlamentu dehan lae, ne’e fasil teb-tebes.”dehan tan Xanana

Entretantu deputadu bankada FRETILIN, Antonino Bianco hatete, lei hirak ne’e halo nia konfuzaun, urjensia deit, tanba ne’e presiza esplika klean. “Lei ne’e ha’u haree hanesan tornera rua fali, ne’e se mak atu haree”,dehan Antonino Bianco.

Nune’e Xanana Gusmão responde katak, saida mak sira halo sei la prejudika povu tomak, liu-liu sira sira sempre hakrúk ba sistema direitu demokrátiku. Maibe iha tempu liu ba deputadu FRETILIN Aniceto Guterres sei Prezidente Parlamentu Nasional, foti osan millaun USD 70, la liu husi Parlamentu Nasional, iha ne’ebé ida ne’e viola lei.

“Tornera ne’e la rua, tornera ne’e tolu. Tolu tanba 70 milloens hasai ne’e (iha tempu deputadu Aniceto Guterres sai nu’udar Prezidente Parlamentu Nasional) la liu husi parlamentu nasional”,dehan Xanana hodi hatán deputadu Antonino Bianco ne’ebé hatete tornera ne’e rua husi fundu minarai ne’e se mak atu kontrola.

Nune’e, Prezidente Parlamentu Nasional, Arão Noe, hatete, iha demokrasia hanorin katak, pedidu urjensia ne’e maioria mak aprova entaun hot-hotu tenki aseita, ida neé mak bolu dehan prosesu demokrátiku.

Ministru Prezidensia Konsellu Ministru, Agio Pereira, hatete, oras ne’e dadauk Australia mos halo hela diskusaun ba arrangements tranzitional ba lei sira hodi ajusta ba sira nia nesesidade jurídiku.

La satisfeitu ho intervensaun FRETILIN, Xanana walk out  

Iha diskusaun ba pakote lejislasaun, reprezentante espesial Governu ba asuntu petróleu, Kay Rala Xanana Gusmão, walk out husi plenária bainhira xefi bankada FRETILIN Aniceto Guterres koalia hela pozisaun bankada nian ba plenária, maibe seidauk hatene tanba saida mak Kay Rala Xanana Gusmão halai sai husi PN.GMN