Xanana hamonu matan-ben vizita hikas nia subar fatin

Iha loron Segunda(10/02/2020) lider rezistensia, José Alexandre Kay Rala Xanana Gusmão, vizita hikas  nia subar fatin, iha Suku Baurou, Postu Administrativu Lospalos Munisipiu Lautem.

Vizita ne’e, nu’udar vizita ho matan ween, tanba hanoin hikas situasaun ne’ebé nia hasoru iha tempu ne’eba, vizita fatin istóriku ida ne’e, hanesan vizita ba dalarua tanba antes ne’e iha tinan 2005, Kay Rala Xanana Gusmão halo ona vizita ba dahuluk iha momentu ne’eba.

Hafoin liu tiha tinan sanulu resin lima, lider karismatiku ne’e mai vizita fali fatuk ko’ak ida partensia husi, saudozu Pedro no saudoza Jacinta de Jesus nia to’os laran, durante semana rua, Xanana Gusmão hetan kurativu tanba moras malaria.

Lider Nasional Xanana Gusmão hateten iha tinan 1977, iha momentu ne’eba sira halo observasaun ba populasaun sira hotu hodi evakua ba iha foho matebian hodi hanoin katak  inimigu sira sei la hetan sira maibé, to’o iha ne’eba ema barak maka mate tanba hetan atake husi Ró ne’ebé para iha tasi Laga no Watucarbau.

“Hahu iha Jullu, Agustus iha tinan 77 husi fronteira norte no frointeira sul, sentru sul, sentru Leste, husi ponta Leste ne’ebé husi estrada Baucau,Viqueque,Tutuala ne’e, nia observa katak populasaun hotu sa’e ba matebian,to’o tiha foho matebian, hau kala inimigu sira la sa’e tuir ba maibe ró husi tasi Laga ninian, husi Watucarbau ninian ho aviaun ba rega iha ne’eba populasaun sira mate naba-naba ami hela deit semana 3 deit”, haktuir, Lider Nasional, ba jornalista sira, Segunda(10/02/2020), iha suku Baurou, Postu Administrativu Lospalos, Munisipiu Lautem.

Iha tinan 1978 iha tempu ne’ebé, Xanana Gusmão nomeadu nu’udar responsabilidade gerrillia ba ponta Leste iha  momentu ne’eba mós  populasaun barak maka mate.

“Iha 20 de Novembru 1978 kontaktu ho diresaun sentral, iha sentru Prezidente Nicolau ami dehan ami atu sai husi matebian, nia autoriza ne’e mak ami sai tiha husi matebian 20 de Novembru hodi nomeia hau hodi sai hanesan responsavel gerrillia Ponta Leste, populasaun ema kaer hotu, forsa sira ba to’o iha sentru namkari hotu, ami lao populasaun ema kaer, oho iha matebian mate barak teb-tebes ami fahe malu hotu.”dehan, Xanana

Iha tempu difisil nia laran iha fulan Setembru, Xanana Gusmào sofre moras malária no iha momentu ne’eba  sira hetan saudozu Holi Naça nu’udar oan husi inan Jacinta hodi  lori Xanana ba hela iha fatuk kuak ne’e hodi hetan tratamentu husi saudoza Jacinta.

“Kala Setembru hanesan ne’e, susuk gosta liu hau ami bele 10 hau deit maka moras makas bedoko ha’u loron kalan deit, han mós gostu laiha, hahan mós laiha tan ba buka mai buka ba, mas loron hau senti isin manas makas hela deit halo hau atu mate deit,mas avizu ida hau atu fó kursu ne’e ne’eb’e maluk sira komesa kontaktu ba malu atu hodi bolu hau, iha tempu ne’eba lao dook oituan, ne’ebé lao oituan hau toba, ami lao durante semana 2 nia laran, la’o to’o iha ne’eba, ami hetan saudozu, maibe tauk hau to’o iha ne’ebé hau moras hela Holi Naça nia haree ba hau nia dehan sei fiar entaun hau lori ba to’os hodi hau nia inan kura, hau mai to’o iha to’os, hau kala toba iha tos ne’e semana 2,f erik ho katuas lor-loron ba halo to’os lori netik batar, ai-farina, hodi da’an hodi mai hau bele han oi-oituan mas liu tiha loron 3 ka 4 hanesan ne’e bedoko ne’e komesa deminiu no hau senti diak”, tenik, Xanana Gusmão

Xanana Gusmão hamutuk ho familia saudoza Jacinta de Jesus halao vizita ba fatin nebe uluk nia subar ba ne’ebé lao deit durante minutu 30 nia laran. Enkuantu lider rezistensia ne’e mós promete sei hadia fatin ne’e, maibé la’os ba interese polítiku nian, tanba fatin ne’e hanesan fatin istóriku ba Lider ne’e rasik. Jen